Executive Summary - Yapay Zeka - 4

Profesyoneller için yapay zekâ gündemi - 7 Temmuz 2024

Executive Summary’nin tüm eski sayıları için TheExecutives.net.

Kaldığımız yerden

Geçtiğimiz haftalarda Executive Summary’de ya da Buraksu.com’da daha geniş kapsamlı konuştuğumuz gündem maddeleri ile ilgili yeni gelişmeleri her hafta bu başlık altında biriktirmeye başlıyoruz. İlk başlığımız The Economist’ten geliyor: “What happened to the artificial-intelligence revolution?” Neden burada derseniz daha önce yazdığım iki yazıyla direkt ilgili. İlki, “AI devrimi ile ilgili nasıl g*t oldum”, ikincisi ise “OpenAI, Big Tech’e karşı: “Siz hepiniz ben tek””. İlk yazıda yapay zekâ (YZ) patlamasının devrimden ziyade evrimsel gelişeceğinden bahsetmiş, teknoloji devleri açısından ürünlerine eklenen bir özelliğe indirgeneceğinden bahsetmiştim. İkinci yazıda ise The Economist’in bahsettiği beş teknoloji devinin stratejik avantajlarını ve dezavantajlarını yazmıştım. The Economist makalesinin özeti aşağıdaki gibi:

Büyük teknoloji şirketleri, Alphabet, Amazon, Apple, Meta ve Microsoft, YZ donanımı ve AR-GE'ye yaklaşık 400 milyar dolarlık sermaye harcaması yapıyor. Teknolojideki bu gelişmelerin küresel ekonomiyi yeniden şekillendireceği düşünülüyor. Ancak, bu projeksiyonların gerçekleşmesi için bayağı bir yol kat edilmesi gerekiyor. Örneğin, Microsoft'un bu yılki Generative AI satışlarının 10 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Amerika'nın batı kıyısında YZ heyecanı yüksek ancak YZ’nin etkisi minimal görünüyor.

Haksız da sayılmaz. Apple WWDC 2024’ün hayal kırıklıklarını henüz üzerimizden atabilmiş değiliz. :) Haberde bahsi geçen 400 milyar dolarlık AR-GE harcamasının birçok ülkenin yıllık milli gelirinin üzerinde olduğunun altını çizmek isterim. Geçtiğimiz hafta Bloomberg yayınına katılan Prof. Dr. Daron Acemoğlu‘nun uyarısı da bu yönde idi. Yayından aklınızda kalması gereken en önemli Daron Acemoğlu yorumu, yapay zekâ alanında zaten yatırımı olan büyük şirketlerin başarılı olacağı ve bu durumun şu an teknoloji devi olan şirketlerin daha da büyümesine yol açacağı.

Acemoğlu’nun önemli başlıklarından birisi de küresel bazda olmasa da devletler düzeyinde YZ konusunda acilen yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesinin gerekliliği. Dünyada, özellikle de Avrupa Birliği'nde konu tartışılsa da hükümetimizin gündemindeki tek tartışma vergi artışları. (Düzenlemeleri ile ünlü Avrupa Birliği'nin AI yarışında geç kaldığı aşikâr. McKinsey, birliğin Amerika ve Çin’e karşı şansı olup olmadığı hakkında yazmış. Cevap, varmış. :))

Geçen haftanın özetinde, Adobe’nin, müşterilerine zorla imzalatmaya çalıştığı kullanıcı sözleşmesinde, kullanıcılar ait dosyalara ve ürünlere yapay zekâ geliştirme amacı ile erişme isteğinden bahsetmiştim. Bu hafta, Microsoft önce Windows 11’de yerel kullanıcı açmayı teknik olarak zorlaştırdı ve bu konudaki tüm dokümanları sitesinden kaldırdı. Sonrasında OneDrive’ın klasör yedeklemesini, kullanıcı izni almadan otamatik olarak kullanılır hale getirdi. Bu erişim iştahı, The New York Times haberine göre giderek artıyor. Yasal düzenlemeler özellikle bu konularda acil ihtiyaç.

Müzik endüstrisi yapay zekaya karşı

Dünyanın en büyük plak şirketleri, yapay zekâ müzik girişimleri Suno ve Udio'ya telif hakkı ihlali davası açacağını açıkladı. Geçtiğimiz hafta pazartesi günü The Recording Industry Association of America, Sony Music Entertainment, Universal Music Group Recordings ve Warner Records'un da aralarında bulunduğu plak şirketlerinin açtığı davaları duyurdu.

Kemerlerinizi bağlayın ve sıkı durun. İstenen tazminat eser başı 150.000 $. Amaç tam da düşündüğünüz gibi üzüm yemek değil, bağcıyı iflas ettirmek ve bundan sonra bu yola çıkacak herkese gözdağı vermek.

Yapay zekâ modellerinin eğitimi için içeriklerinin kullanılmasına ilk itiraz edenler müzik stüdyoları değil. İçerikleri kullanılan gazeteler, kodları kullanılan geliştiriciler, stok fotoğrafları kullanılan görsel siteleri, bağımsız sanatçılar gibi bir sürü yaratıcı içerik ve teknoloji üreticisi YZ şirketlerine dava açmıştı. Nasıl sonuçlanacağı önemli. Yapay zekayı frenleyecek düzenlemeler, bu tarz davalar sonrası belirginleşecek. Bir şekilde Amerika’da ve Avrupa’da yasal düzenlemeler ile yapay zekâ konusunda frene basılırsa Çin gibi telif, patent ihlallerinin önemsenmediği ülkeler yarışta öne geçerler mi? Göreceğiz.

Slop

Bu kelimeyi ilk kez görüyor olabilirsiniz. Ne yazık ki son kez olmayacak. Spam nasıl hayatımızın bir parçası olduysa Slop da aynı kaderi paylaşacak. Slop, özellikle çevrimiçi forumlarda, bloglarda, sosyal medyada ve arama sonuçlarında düşük kaliteli veya istenmeyen YZ içeriğini tanımlamak için kullanılıyor.

YZ’yi sıklıkla bir prompt girişi ve üretilen bir çıktı şeklinde kullanıyoruz. Örneğin ChatGPT gibi metin, Midjourney gibi görsel, Runway gibi video üreten araçlar. Slop tüm bu kullanımlardan farklı olarak etkileşimli değil. YZ tarafından üretilen materyali herkesin görmesi için web'e koyduğunuzda elde ettiğiniz bir şey. 

Bir slop içerik, nadiren aradığınız sorunun cevabını verir ya da probleminizi çözer. Bu içeriklerin amacı arama motorlarından trafik çekmek ve reklam geliri almak. Google algoritmasında öne çıkan bir sürü site doğal olarak bir sürü slop içerik zaten vardı. Şimdiki tehdit YZ ile bu içerikleri üretmenin kolaylaşması ve hızlanması. Her konuda, aklınıza gelen (hatta gelemeyen) her şeyi bir dakikada içerik olarak ChatGPT gibi LLM’lerden alabilirsiniz.

Örneğin, Microsoft Travel, Ottawa Gıda Bankası’nı turistik bir yer olarak listelemiş. “Çok büyük sıkıntı değil” diyebilirsiniz. Peki ya Amazon’da satılan ChatGPT ile oluşturulmuş “Mantar Toplama Kılavuzları?”. Bu kitaplara güvenerek yanlış mantarı seçmenin sonucu ölümcül olabilir.

Peki Facebook’ta her gün viral olarak yayılan saçmalıklara ne demeli? Karides kılığındaki İsa‘dan tutun da İncil taşıyan polis memuruna slop içerikler her mecrayı yavaş yavaş ele geçiriyorlar. İnternet yavaş yavaş gerçek insanların içerik ürettiği bir yerken, şimdi Zombi İnternet olma yolunda ilerliyor.

Dil modelleri ile çok hızlı ve yalan yanlış üretilen içerikler kısa süre sonra internetin çoğunluğunu oluşturacak. İnternet kelimenin tam manası ile çöpe dönüşecek. Doğru ile yanlış birbirine karışacak. Belki de Jack Dorsey’in dediği gibi bir simülasyon çağı başlayacak.

Jack Dorsey uyardı: “Bu konuşma kaydı dahil, her şeyi teyit edin.”

Jack Dorsey, Twitter'in kurucusu, önümüzdeki 5-10 yılda sahte içeriğin yayılması nedeniyle gerçek ve sahte arasındaki farkı ayırt edemeyeceğimiz bir durum olacağını ve bu durumun bir simülasyon gibi hissedileceğini belirtti. Çok haklı. İlgili Reddit paylaşımındaki kullanıcı yorumu her şeyin özeti gibi: “Bu videonun gerçek mi sahte mi olduğundan emin değilim. Bu 2024'te. 2030'da neler olacağını hayal edemiyorum.”

Her türlü bilgiye ulaşabildiğiniz ama hiçbirine güvenemediğiniz bir dünya ne 1984’te ne de Cesur Yeni Dünya’da anlatılıyordu. Huxley’in distopyasında bilgi önemsizleşiyordu ama asla bu kadar muğlak ya da bu kadar güvenilmez değildi. Bir şekilde her şeyden şüphe etmeyi öğrensek bile (ki bence pek mümkün değil) uzmanlık ya da tecrübe gibi neyin doğru olup olmadığını ayırt edecek birikimler olmadan hayatta kalmak imkânsız.

İnsanlar teknolojiyi başka insanları manipüle etmek için mutlaka kullanacaklar. Bitmek bilmeyen DeepFake dolandırıcılık reklamları bu tehdidin ilk örnekleri. Teknoloji gelişip daha kusursuz hale gelince durum daha da vahim hale gelecek.

Google haritalarda ya da Yelp’teki restoran yorumları üzerine konuşalım. “New Haven, Conn.'daki Frank Pepe Pizzeria Napoletana'nın Beyaz İstiridye Pizzası harika bir keşif. Kömürle çalışan fırının yoğun ısısıyla öpülen kabuk, gevreklik ve çiğnemenin eşsiz bir dengesi. Taze istiridye, sarımsak, kekik ve rendelenmiş peynirle süslenen bu ekmek, basit ve kaliteli malzemelerin yaratabileceği büyünün bir kanıtıdır.” yorumu The New York Times’ın restoran yorumlarını yazan Peter Wells‘i taklit eden bir ChatGPT çıktısı. 

Balázs Kovács’ın akademik çalışması, YZ ile yazılmış restoran yorumları ile gerçek yorumları insanların ayırt edip edemeyecekleri üzerine. Sonuç? Katılımcılar yapay zekanın yorumları ile gerçek insan yorumlarını birbirinden ayıramamışlar. Hatta daha başarılı ve inandırıcı bulmuşlar. YZ tarafından yaratılan ve gerçeğinden daha inandırıcı olan sahtecilik olgusu artık o kadar yaygın ki bunun bir ismi bile var: “YZ hipergerçeklik.” (AI hyperrealism)

Kötü niyeti bir kenara bıraksak bile iyi niyetli kullanımlar bile doğruya erişmek konusunda yetersiz kalacak. FT makalesi, “Yapay zeka tüm cevaplara sahip. Yanlış olanlara bile” tam da bu çaresizliği anlatıyor.

Peki ne yapacağız? Bir umut bir çözüm var mı? Bu gelecek haftanın yazı konularından birisi. Özete sığmayacak kadar geniş bir tartışma. TheExecutives.net’e ve Buraksu.com’a abone olarak konuyu takip edebilirsiniz.

İleri okumalar:

Geçen haftadan biriktirdiğim, ilginç bulduğum, ancak özette detaylı yer vermediğim başlıkları ileri okuma olarak aşağıda bulabilirsiniz. 

• Insights from over 10,000 comments on "Ask HN: Who Is Hiring" using GPT-4o & LangChain 

• Are you 80% angry and 2% sad? Why ‘emotional AI’ is fraught with problems

• My First Trip to Norway, With A.I. as a Guide

• LANDLORDS NOW USING AI TO HARASS YOU FOR RENT AND REFUSE TO FIX YOUR APPLIANCES

• AS DEBATE LOOMS, TRUMP SAYS HE DELIVERED A SPEECH PRODUCED BY AI, AND THAT SPEECHWRITERS ARE DOOMED

• We need a moores law on AI power and accuracy

• Wimbledon employs AI to protect players from online abuse 

• For the first time, an LLM has breached the 65% mark on GPQA, designed to be at the level of our smartest PhDs. ‘Regular’ PhDs score 34%.

• AI outshines humans in humor: Study finds ChatGPT is as funny as The Onion

• AI lie detectors are better than humans at spotting lies

• Researchers fool university markers with AI-generated exam papers
  

Haftaya görüşmek üzere!