Executive Summary - Yapay Zekâ - 13
Yapay zekâ hypeları, Meta'dan deepfake videolar için önlem ve Gemini'nin ChatGPT'den üstünlükleri... Yılın ilk yapay zekâ bülteninde!
Bugünkü bülten yapay zekâ konusunda alıştığımız bültenlerden biraz farklı. Yılın son haftasından derlediğimiz haberler biraz ürkütücü. En azından bültenin ilk yarısı. Merak etmeyin sona doğru haberler renkleniyor. Finalde yapay zekâlı bir din adamı bile var. 🙂
Keyifli okumalar!
MIT’den 2024 Fiyaskoları ve Hype’ları
2024 yılı yapay zekâ alanında takip etmekte zorlandığımız onlarca haber ile geçti. Bugün geldiğimiz noktada adını bile duymadığımız binlerce yapay zekâ aracı var ve 2025’te de yeni araçlar ve teknolojiler gündemimizde olacak. Herkes iyi yanlarından bahsediyor. İşin bir de hayal kırıklıkları var. 2024 yılı ile ilgili MIT en büyük başarısızlıkları listelemiş. Listede YZ ile üretilmiş ve interneti ele geçirmeye başlamış düşük kaliteli içerikler, telif hakkı ihlalleri, deepfake’ler, müşteriye küfür eden chatbotl’ar ve inovasyon bülteninde de başarısızlığını tescillediğimiz Rabbit R1 ve Humane AI var.
MIT Tech Review işin hypelarını da gündemine almış. Öncelikle aşağıdaki görselin interaktif deneyimi için Tech Review sitesini ziyaret etmenizi öneririm. Hemen aşağıda benim seçtiğim hype’ler pazarınızı renklendirmek için hazır.
Seçimlere Etkisi: Yapay zekânın etkisinin seçimler üzerinde bir tehdit olduğu meselesi oldukça abartılmış durumda. Araştırmalar, yapay zekânın müdahalesinin az sayıda seçim için geçerli olduğunu gösteriyor. Seçmen davranışları üzerinde etkisi de sınırlı.
Komplo Teorileri: Chatbotlar, komplo teorilerine inanan kişilerin görüşlerini değiştiriyor. Seçmen davranışları üzerinde etkisi de sınırlı. MIT Sloan ve Cornell Üniversitesi'nden araştırmacılar, GPT-4 Turbo ile yapılan sohbetlerin, katılımcıların komplo teorilerine inançlarını %20 oranında azalttığını belirledi.
Açık Kaynaklı YZ Modelleri: Allen Institute for AI (Ai2), Molmo adında açık kaynaklı bir yapay zekâ geliştirdi. Bu model OpenAI, Google ve Anthropic gibi dil modelleri ile aynı seviyede performans gösterdi. Ayrıca Molmo yüksek kaliteli küçük veri setleriyle eğitildiği için daha az kaynak ile etkileyici sonuçlar verdi. Bu durum büyük dil modellerinin karşısında açık kaynaklı YZ modellerinin ekonomik ve etkili bir rakip olabileceğini gösterdi.
Çevresel Etki: Yapay zekâ 2030'a kadar 5 milyon tonluk elektronik atık üreterek küresel e-atık sorununun küçük ama önemli bir parçasını oluşturabilir. Veri merkezlerinde kullanılan yüksek performanslı donanımlar, değerli metaller ve zararlı maddeler içerdiğinden bu cihazların sık değiştirilmesi atık sorununa neden oluyor. Bunun çaresi olarak teknolojilerin ömrünü uzatmak, bileşenleri yeniden kullanmak ve geri dönüşümü kolay tasarımlar görülüyor. Böylece atıkların %86’sının azaltılması sağlanabilir.
İnsan Simülasyonları: Stanford ve Google DeepMind araştırmacıları iki saatlik bir röportajla kişilerin değerlerini ve tercihlerini %85 doğrulukla yansıtan yapay zekâ tabanlı simülasyonlar geliştirdi. Bu simülasyonlar sosyal bilimler ve etik açısından zor olan çalışmalarda kullanılabilir. Ancak bunun aynı zamanda dolandırıcılık gibi kötü amaçlı kullanılması da mümkün.
Bildiğimiz İnternetin Sonuna Doğru
Web giderek makine üretimi içeriklerle doluyor ve gerçek insan sesleri değerli hale geliyor. İnsanlar daha önceleri Reddit'te gerçek insan görüşlerine ulaşabiliyordu. Ne yazık ki yapay zekâ botları burayı da ele geçirdi.
Wired’a göre 2025'te insanlar, moderatörlerin yapay zekâyı engellediği platformlara yönelecek. MetaFilter gibi platformlarda üyeler, moderatörlerle birlikte kaliteli içerik paylaşıyor. Are.na'da ise kullanıcılar reklamsız bir ortamda koleksiyonlar oluşturuyor.
Bu platformlar yapay zekânın etkisinden kaçıp kurtulmak isteyen insanlar için birer vaha son zamanlarda. Neden vaha? Çünkü bu platformlar SEO ve geniş dil modelleri gibi yöntemlerin kullanılarak oluşturulan spam içerikleri moderatörlerle engelliyorlar.
Twitter (X), Instagram ve Facebook gibi mecralarda sahte (bot) hesap problemi yeni değil. Aşağıda mesaj kutumu görebilirsiniz. YZ ile artan spam içerik katlanamaz hale geldikçe bu mecraları kullanıcılar terk etmeye başlayabilir. Sonuçta hiçbirimiz botları takip etmek için orada değiliz.
Yapay Zekâ Halkı Sokağa Döktü
İngiltere’nin Birmingham şehrindeki Centenary Square’de binlerce insan yılbaşı gecesi hayali bir havai fişek gösterisini izlemek için toplandı. Hayali diyorum çünkü bu toplanmanın sebebi yapay zekâ tarafından üretilen bir blog yazısı. Polisin böyle bir etkinliğin olmadığı uyarılarına rağmen insanlar 22:30 da meydanda toplanmaya başladı. İngiltere’nin dört bir yanında çok daha iyi gösteriler olmasına rağmen insanları kandırmanın kolaylığı beni düşündürüyor. Bunlar iyi günlerimiz, daha kötü olacak her şey. :/
Oltaya Gelen Yöneticiler
Bir tatsız haber de yapay zekânın dolandırıcılığa alet edilmesi üzerine. Dolandırıcıların son dönemde kurumsal yöneticileri hedefledikleri oltalama (phishing) e-postalarında yapay zekâyı kullandıkları belirledi. YZ, sistemdeki açıkları tespit etmekte etkili olup, dolandırıcılık girişimlerinin güvenlik filtrelerini aşmasına yardımcı oluyor ve şirketlerin siber savunmalarını zorlayacak şekilde e-posta filtrelerinden daha kolay sızabilen mesajlar üretebiliyor.
Dolandırıcılar ayrıca, kurumsal yöneticinin çevrimiçi varlığını ve sosyal medya etkinliğini tarayarak, en çok tepki verme olasılığı olan konuları belirleyebiliyor ve kişiye özel oltalama yöntemleri üretebiliyor. FBI’a göre 2013’den bu yana yapılan saldırılar 50 milyar dolardan fazla kayba yol açmış durumda.
Meta’dan DeepFake Videolar İçin Önlem
Meta deepfake ve yapay zekâ tarafından oluşturulan içerikler için geliştirdiği açık kaynaklı bir model olan Meta Video Seal'i tanıttı. Daha önce buna benzer bir araç olan SynthID’nin, Google tarafından açık kaynaklı olarak kullanıma sunulduğunu yazmıştık. Meta’nın Video Seal’i video içeriğine görünmez, dayanıklı filigranlar yerleştirerek manipüle edilmiş veya yapay zekâ tarafından oluşturulan videoların yayılmasıyla mücadele etmek için tasarlandı. Video Seal, videolara insanlar tarafından algılanamayan işaretler yerleştiriyor, hatta gizli mesajlar yazılmasına da izin veriyor. Sonrasında da bunları ayıklayarak sahte videoları ayırt etmeyi başarıyor.
Gemini’nin ChatGPT’den Üstün Olduğu Noktalar
Yapay zekâ denince sanırım hepimizin aklına ilk olarak OpenAI ve ChatGPT geliyor. Google’ın adım adım ilerlediğini daha önceki bültenlerde yazmıştık. Yeni araçlar, teknolojiler geliştirse de Google algıda bir türlü beklenen etkiyi gösterememişti. Ama The Philox sitesinde yayınlanan yazı Gemini’nin ChatGPT’yi her anlamda geride bıraktığını iddia ediyor. Gemini’nin öne çıkan özellikleri şunlar:
Daha fazla katman ve rafine edilmiş parametrelerle donatılan Gemini, karmaşık soruları ChatGPT’den daha iyi anlıyor ve yanıtlıyor.
ChatGPT metin odaklı çalışırken, Gemini görselleri ve sesleri analiz edip işleyebiliyor. Örneğin, bir görseli analiz ederek detaylı bilgi sağlayabilir veya metin ve görsel verileri birleştirerek daha kapsamlı çıkarımlarda bulunabiliyor.
Google, gelişmiş altyapısıyla Gemini’yi büyük veri setlerini hızlıca eğiterek güncel trendlere uyumlu hale getiriyor. ChatGPT ise eski verilere dayandığı için gerçek zamanlı senaryolarda aynı performansı gösteremiyor.
Gemini, her kaynaktan veri entegre ederek gerçek zamanlı olaylara anında yanıt verebiliyor, ChatGPT ise periyodik güncellemeler nedeniyle güncelliğini kaybedebiliyor.
Uzun ya da karmaşık girdilerde bile tutarlılığını koruyarak önceki etkileşimleri takip edebiliyor ve yanıtlarını genel konuşmayla uyumlu hale getiriyor.
İş planı hazırlama ya da teknik bir çözüm tasarlama gibi görevlerde hızlı ve doğru sonuçlar sunarak profesyoneller ve işletmeler için daha güvenilir bir araç haline geliyor.
Çin Malı Yapay Zekâ
Yapay zekâ rekabetinin gizli kutusu bildiğiniz gibi Çin. Çinli DeepSeek firması en güçlü açık kaynaklı yapay zekâ algoritması olarak görülen DeepSeek V3’ü tanıttı. 671 milyar parametreye sahip model, Meta’nın Llama 3.1 ve OpenAI’nin GPT-4o’yi metin tabanlı görevlerde performans olarak geride bırakıyor. 14,8 trilyon tokenlık yüksek kaliteli bir veri setiyle eğitilen model, kodlama, çeviri ve yazı yazımı gibi alanlarda oldukça etkili çıktılar veriyor. Nvidia H800 GPU’larla sadece iki ayda ve 5,5 milyon dolarlık bir bütçeyle eğitilen DeepSeek V3, aynı zamanda düşük maliyetiyle de dikkat çekiyor. Bu modelin etik konusundaki kırmızı çizgisi ise siyasi konular. Şimdilik.
Musk’ın Yapay Zekâ Oyuncağı Grok Gelişmeye Devam Ediyor
Musk’ın xAI girişimi tarafından geliştirilen Grok AI, artık tıbbi testlerden video oyunlarına kadar geniş bir yelpazede görüntü analizi yapabiliyor. 2023’de piyasaya sürülen Grok öncelikle X Premium üyelerine açıldı. Şimdi ise ücretsiz erişime açıldı. 672 milyar parametreye sahip olan Grok 2 modelinden sonra Bu yıl Grok 3 modeli de piyasaya sürülecek. Musk’a göre Grok 3 büyük bir ilerleme olacak. Yine bu yıl Grok, X TV ve X Money gibi yeni hizmetlerle birlikte daha da entegre bir sistem kurmayı planlıyor. Denemek isterseniz X uygulamasını açmanız yeterli.
Din ve Yapay Zekâ İşleri Ayrılsın!
Houston'daki Congregation Emanu El Sinagogu'ndan Haham Josh Fixler, bir veri bilimciyle birlikte geliştirdiği "Haham Bot" adlı yapay zekâ ile cemaate "Yapay zekâ çağında komşu olmak" konulu bir vaaz vermiş. Bot, Haham'ın eski vaazlarını ve ses kayıtlarını kullanarak hem vaazı yazmış hem de Haham Fixler’in sesini taklit etmiş. Haham Fixler’ı bu yaptıkları kesmemiş olacak ki ayin sonunda bir de geliştirdiği bot ile interaktif soru-cevap oturumu gerçekleştirmiş. Resmen teknoloji şov. Darısı astronomik bütçeli tüm kurumların başına. 🙂
Yapay zekâ bültenimizin sonuna geldik. Umarım faydalı olmuştur.
Sonraki bültende görüşmek üzere!