Executive Summary - İnovasyon - 5

Cilde sürülen aşılar, basket atan robotlar ve Avrupa'nın kendi uydusu... 2025'in ilk bülteninde dikkat çeken inovasyonlarla karşınızdayız.

Bildiğiniz gibi her sayıda, dünyanın dört bir yanından en çarpıcı inovasyon haberlerini, teknolojik gelişmeleri ve yaratıcı çözümleri sizler için derliyor, analiz ediyor ve günlük dil ile sizlerin beğenisine sunuyoruz. Amacımız hızla değişen teknoloji dünyasında birkaç adım önde olmanızı sağlamak ve karar süreçlerinizde daha açık fikirli olmanızı sağlamak.

Hadi, başlayalım!

Yılın Son Büyük İnovasyon Haberi: Google Quantum

2024'ün en önemli teknolojik gelişmelerinden biri, Google’ın Quantum çipi Willow oldu. Google, Willow’un, günümüzün en hızlı süper bilgisayarlarının 10 septilyon yılda (10^25 yıl) çözebileceği bir problemi 5 dakikadan kısa sürede çözebildiğini iddia ediyor. Willow’un performansı, kullanışlı ve büyük ölçekli kuantum bilgisayarların inşa edilebileceğinin bir göstergesi. Geçen hafta Vehbi Emiroğlu’nun TheExecutives.net için yazdığı makalede bu gelişmelerin detaylarını bulabilirsiniz.

2024’ün Çok Ses Getiren Ama Yine de Kaybeden İnovasyonları

Lansmanından sonra teknolojiyi yakından takip edenlere “Hadi bee! Çok iyi!” post’ları attırtan üç büyük inovasyon, yarattığı gürültüye rağmen kaybedenler kulubüne girmeyi başardılar: Rabbit R1, Humane AI Pin ve Apple Vision Pro.

Rabbit R1, CES 2024'te büyük bir çıkış yaptı ve "her şeyi yapabilen" AI asistan olarak lanse edildi. Ancak, cihazın yazılımının aslında basit bir Android uygulaması olduğu ve ciddi güvenlik açıkları içerdiği ortaya çıktı. Çoğu üçüncü taraf entegrasyonu işlevsiz hale geldi ve cihaz, satış sonrası güncellemelerle dahi kullanıcıları memnun edemedi.

Humane AI Pin, kullanıcıların kıyafetlerine takarak kullanabileceği bir AI asistan olarak tanıtıldı, ancak cihaz neredeyse çalışmaz durumdaydı ve şarj ünitesi yangın riski taşıyordu. Yapılan güncellemelerle performans biraz iyileşse de kullanıcılar hâlâ kullanıcı dostu olmayan bir lazer arayüzüyle mücadele ediyor.

Apple Vision Pro, karma gerçeklik dünyasında çığır açmayı hedefledi, ancak 3.499 dolarlık fiyat etiketi ile çoğu kullanıcı için erişilemez kaldı. Görsel ve teknik olarak etkileyici olsa da, uygun fiyatlı Meta Quest gibi rakipleri karşısında geniş bir kullanıcı kitlesi bulamadı.

Sonuç? Önümüzdeki inovasyonlara bakacağız.

Wayve: İnsan Gibi Sürüş Yapan Yapay Zekâ Sistemi

Londra merkezli start-up Wayve, tamamen yapay zeka tabanlı sürüş sistemiyle otonom araç teknolojisinde devrim yaratmayı hedefliyor. Şirket, Tesla ve Waymo gibi devlere rakip olmayı planlıyor ve geleneksel sistemlerden farklı olarak, haritalara veya kodlanmış talimatlara ihtiyaç duymadan sürüş öğrenen bir yapay zeka kullanıyor. Softbank, Microsoft ve Nvidia’dan aldığı milyar dolarlık yatırımla dikkat çeken Wayve, Amerikalı ve Çinli rakiplere karşı şimdilik en iddialı Avrupalı girişim.

Parker Güneş Sonrası Tarih Yazdı

NASA'nın Parker Güneş Sondası, 24 Aralık 2024 tarihinde Güneş'e şimdiye kadar en yakın mesafeden geçerek tarihi bir başarıya imza attı. Sonda, Güneş'in yüzeyine sadece 6,1 milyon kilometre (3,8 milyon mil) yaklaşarak, insan yapımı bir nesnenin Güneş'e en yakın geçişini gerçekleştirdi. Bu başarı, Güneş'in işleyişi ve genel olarak yıldız fiziği hakkında derinlemesine bir anlayış geliştirmemize katkı sağlayacak önemli bir adım olarak görülüyor.

Avrupa’dan Starlink’e Rakip: IRIS² Geliyor

Avrupa Birliği, 2030 yılına kadar faaliyete geçmesi planlanan 290 uyduluk IRIS² iletişim ağı için 10,6 milyar euro değerinde bir anlaşma imzaladı. Hem düşük hem de orta yörüngede çalışacak bu uydu ağı, hükümetler, özel şirketler ve vatandaşlar için güvenli bağlantılar sağlayacak ve internet erişiminin olmadığı bölgelere yüksek hızda internet sunacak. SpaceX’in Starlink projesine rakip olarak geliştirilen IRIS², Avrupa’nın uzayda bağımsızlığını artırmayı ve stratejik altyapısını korumayı hedefliyor.

Kanserde Tarihi Başarı: Dostarlimab Yüzde 100 Etki Gösterdi

ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), dostarlimab adlı kanser ilacına "Çığır Açan Tedavi" statüsü vererek onay sürecini hızlandırdı. Dostarlimab, klinik denemelerde ameliyat, kemoterapi ve radyasyon tedavisine gerek kalmadan rektal kanser tümörlerini yüzde 100 başarıyla yok etti. Tüm hastalarda kanserin tamamen ortadan kalktığı ve yan etkilerin hafif olduğu bildirildi. FDA, ABD'de ilaç ve tedavilerin güvenilirliğini ve etkinliğini değerlendiren en üst otorite olarak biliniyor. Bu tarihi gelişme, kanser tedavisinde yeni bir dönem başlatabilir.

Balıklardan İlham Alan Sensörle Teknolojide Yeni Dönem

Hong Kong Şehir Üniversitesi'ndeki bilim insanları, Afrika kökenli elektrikli balık mormyrids'ten ilham aldı: Elektrik alanlarını kullanarak nesneleri algılayabilen bir sensör geliştirdi. Bu biyomimetik teknoloji, robotik, biyoteknoloji ve akıllı protezlerde görsel sistemlere ihtiyaç duymadan nesneleri 3 boyutlu algılama imkanı sunuyor. Esnek ve hafif yapısıyla insan vücuduna kolayca uyum sağlayabilen bu sensör, akıllı giyilebilir cihazlar, protezler ve insan-makine arayüzlerinde yeni bir dönemin kapısını aralıyor. Araştırmacılar, bu teknolojinin özellikle tıbbi uygulamalarda ve yüksek hassasiyet gerektiren alanlarda devrim yaratabileceğine inanıyor.

Sanal Gerçeklikte Dokunma Hissi İçin Çözüm Bulundu!

Stanford Üniversitesi’nden Prof. Allison Okamura liderliğindeki bir ekip, sanal gerçeklikte (VR) dokunma hissini geliştirmek için hava ceplerini kullanan yumuşak bir robotik kol geliştirdi. Haptiknit adı verilen bu sistem, sekiz pnömatik aktüatörden oluşan bir kol manşetinden oluşuyor. Aktüatörler, ince hortumlar aracılığıyla şişirilerek cilde dokunma hissi veriyor. Denemelerde, bu teknoloji sanal dokunma ve okşama hislerini başarıyla iletti ve katılımcılar sistemi rahat ve kullanışlı buldu. Araştırmacılar, bu yeniliğin VR dışında iletişim, eğitim ve fiziksel yardım gibi alanlarda da kullanılabileceğine inanıyor.

Tetanoz Aşısı Artık Cilt Kremiyle Uygulanabilecek

Bültenimize yine Stanford Üniversitesi ile devam ediyoruz. Üniversitedeki bilim insanları, tetanoz aşısını iğne yerine cilt kremiyle uygulamayı mümkün kılacak bir yöntem geliştirdi. Fareler üzerinde yapılan deneylerde, cilde sürülen özel bir krem sayesinde tetanoza karşı güçlü bir bağışıklık tepkisi elde edildi. Bu yenilik, ciltte doğal olarak bulunan Staphylococcus epidermidis bakterisinin genetik olarak değiştirilmesiyle sağlandı. İlk sonuçlar, sadece tetanoz değil, difteri gibi başka hastalıklara karşı da etkili bir bağışıklık geliştirme potansiyeli olduğunu gösteriyor. Araştırma halen erken aşamalarda olsa da, bu yöntemin gelecekte iğne korkusunu tamamen ortadan kaldırabilecek devrim niteliğinde bir aşı yöntemi olabileceği belirtiliyor.

24 Metreden Şut Atan Toyota Robotu

Toyota’nın basketbol oynayan humanoid robotu CUE, tam 24,55 metre (80,5 ft) mesafeden yaptığı atışla Guinness Dünya Rekoru kırdı. Nagakute, Japonya’da gerçekleşen bu tarihi an, robotun bir basketbol sahasında en uzak mesafeden potaya isabet eden ilk humanoid olarak kayıtlara geçmesini sağladı. İlk kez 2018’de tanıtılan CUE, yapay zeka kullanarak mesafeyi hesaplayıp atış yapma yeteneğiyle büyük beğeni topladı. Toyota mühendislerinin bir yan proje olarak başlattığı bu girişim, şimdi dünya çapında bir başarı hikayesine dönüştü.

Çin’den Suçla Mücadeleye Özel Robot

Çin’in Zhejiang eyaletindeki Wenzhou şehrinde, polis güçleri suçlularla mücadele için su ve karada hareket edebilen bir robot küreyi test ediyor. Rotunbot RT-G adı verilen bu 125 kg’lık robot, saatte 35 km hıza ulaşabiliyor. Üzerindeki GPS, kameralar ve sensörlerle çevresini algılayabiliyor. Ayrıca, göz yaşartıcı gaz, duman bombası ve ağ atıcı gibi donanımlarıyla suçluları etkisiz hale getirebiliyor. Su geçirmez yapısıyla hem nehirlerde hem de zorlu arazilerde sorunsuz çalışabiliyor.

Dünyanın İlk Akıllı Kuş Kafesi: Reli Birddy

Reli Birddy, kuş sahiplerinin hayatını kolaylaştırmak için tasarlanmış dünyanın ilk akıllı kuş kafesi olarak dikkat çekiyor. Kendini temizleyen sistem, UV ışıkla bakteri ve kokuları yok eden atık tepsisi, akıllı yemlik ve su haznesiyle kuş bakımı zahmetsiz hale geliyor. 82 x 46 x 180 cm boyutlarındaki bu geniş kafes, kuşların rahatça hareket edebilmesi için tasarlanmış dört büyük kapıya sahip. Ayrıca, nem ve sıcaklık kontrolü gibi tüm işlevler, 16 dilde kullanılabilen bir uygulama ile kontrol edilebiliyor. Kickstarter’da 599 dolardan satışa sunulan Reli Birddy, hem kuşların hem de sahiplerinin konforunu artırmayı hedefliyor.

Bültenin sonuna geldik. Gelecek sayımızda, yine heyecan verici, inovasyon dolu yeni haberlerle karşınızda olacağım. Bir sonraki sayıda görüşmek üzere! 🌟